Jet lag – jak sobie radzić ze zmęczeniem przy zmianie strefy czasowej
Jet lag to zespół nagłej zmiany strefy czasowej, dotyczy wyłącznie długich podróży samolotowych i objawia się rozregulowaniem dobowego rytmu organizmu.
Zespół nagłej zmiany strefy czasowej dotyka podróżnych przemieszczających się w dwóch kierunkach – na wschód lub na zachód, dlaczego?
- Kierunek – wschód. W tym przypadku doba się skraca, a zmiana strefy czasowej jest bardzo odczuwalna
i objawia się uciążliwymi dolegliwościami utrudniającymi funkcjonowanie w nowym miejscu. - Kierunek – zachód. Podróż w tym kierunku oznacza wydłużenie doby, a jet lag jest mniej dokuczliwy.
Jet lag nie występuje u wszystkich w jednakowym stopniu, wiele zależy od indywidualnych predyspozycji
i organizmu osoby podróżującej. A skąd się bierze?
Lekarze uważają, że przyczyną jet lag jest zachwianie biologicznej równowagi organizmu, co zaburza prawidłowe funkcjonowanie narządów i wywołuje dokuczliwe objawy. Największe znaczenie dla samopoczucia ma rozregulowanie gospodarki hormonalnej, a głównie zmiany w wydzielaniu dwóch hormonów – melatoniny i kortyzolu, które odpowiedzialne są za utrzymywanie fizjologicznego cyklu dnia i nocy.
Czego się spodziewać przy nagłej zmianie strefy czasowej, czyli objawy jet lag
Objawy jet lag dotyczą głównie układu nerwowego i są na tyle charakterystyczne i silne, że uznano je za jednostkę chorobową, której nadano kod G 47.2 w międzynarodowej klasyfikacji chorób ICD – 10. Jako symptomy jet lag najczęściej wymieniane są:
- zaburzenia snu – płytki sen, kłopoty z zaśnięciem, senność w ciągu dnia, zbyt wczesne budzenie się
- zawroty i bóle głowy
- zmęczenie, brak energii do działania
- ewidentne pogorszenie formy fizycznej – osłabienie i ociężałość
- wahania nastroju, złe samopoczucie, drażliwość
- zaburzenia pamięci i koncentracji
- dezorientacja
- zaburzenia miesiączkowania
- dolegliwości ze strony układu pokarmowego – brak apetytu, bóle brzucha, zaburzenia żołądkowo – jelitowe
Nasilenie objawów i czas ich trwania zależy od kilku czynników m.in. od długości podróży, wieku podróżującego
oraz jego stanu zdrowia.
Jak długo trwa jet lag?
Ocenia się, że około 80% podróżnych cierpi na objawy związane z jet lag przez pierwszy dzień i pierwszą noc,
w trzeciej dobie to już tylko około 20% widać więc, że objawy słabną z każdym kolejnym dniem, a najbardziej intensywne i dokuczliwe są od razu po przyjeździe.
Długość trwania jet lag jest bardzo indywidualna i zależy od tego, czy dana osoba łatwo i szybko przystosowuje się do nowych warunków, czy ciężko znosi zmiany klimatu i trudniej oraz dłużej przystosowuje się do obcego otoczenia. Średnio jet lag trwa 2 doby, w niektórych przypadkach 3 lub nawet dłużej. Kilkudniowe utrzymywanie się objawów jet lag spotyka się raczej sporadycznie.
Sposoby na jet lag
Jet lag może w znacznym stopniu zdezorganizować początek wyjazdu, a raczej każdy z nas chciałby w pełni wykorzystać wszystkie dni urlopu lub być w optymalnej formie, jeśli wyjazd dotyczy sfery zawodowej i trzeba dysponować sprawnym umysłem na biznesowych spotkaniach.
Co możemy zrobić dla swojego organizmu, aby jak najlepiej przygotować go na zmianę strefy czasowej i możliwie maksymalnie ograniczyć związane z tym, niepożądane objawy?
W domu:
- Działaj profilaktycznie! Przez kilka dni przed wylotem – jeśli lecisz na zachód – kładź się spać nieco później niż zawsze, a jeśli wybierasz się na wschód – kładź się pół godziny wcześniej. Regulujesz w ten sposób swój cykl dobowy i przestawiasz go, dzięki czemu szybciej zaklimatyzujesz się w nowym miejscu.
- Zmień pory posiłków, aby jak najbardziej zbliżone były do godzin, w których będziesz jadał na wyjeździe.
- Przed wylotem zadbaj o dobrą formę fizyczną i psychiczną – odpocznij, wyśpij się, zrelaksuj. Wypoczęty i silny organizm łatwiej dostosuje się do zmiennych warunków.
- Nawet kilka tygodni przed planowaną podróżą możesz zacząć suplementować melatoninę – reguluje biologiczny rytm okołodobowy, pomoże w przystosowaniu się do odmiennego klimatu i rytmu dnia.
Na pokładzie samolotu:
- Na podróż ubierz się swobodnie i załóż wygodne buty, może to wydawać się bez znaczenia, ale dyskomfort nie jest Ci potrzebny w trakcie długiego lotu.
- W samolocie nie siedź nieruchomo – wstań, przejdź się, rozciągnij.
- Zrezygnuj z kawy, a alkoholu używaj w symbolicznych ilościach – jako lekarstwa na rozluźnienie i lepsze zaśnięcie.
- Pamiętaj o nawodnieniu – często sięgaj po wodę mineralną.
- Oszukaj troszkę swoją głowę i przestaw zegarek na czas obowiązujący w miejscu, do którego lecisz, w ten sposób niejako oswajasz psychicznie swoje ciało z nowym rytmem dobowym.
- Wybieraj lekkostrawne posiłki oparte na świeżych, naturalnych produktach.
Po dotarciu na miejsce:
- Daj organizmowi czas na regenerację i nie forsuj się od razu po przylocie: weź relaksującą kąpiel, odpocznij, prześpij się.
Pamiętaj, że nawet najdłuższa podróż samolotem będzie należała do przyjemności, jeśli odpowiednio wcześniej przygotujesz do niej swój organizm.
Życzymy, aby wszystkie loty dostarczały jedynie pozytywnych wrażeń, a każda podróż kończyła się bezpiecznym powrotem do domu – Parking lotnisko Warszawa
Zobacz również:
